یافته‌های نهاد پژوهشی «شبکه تحلیلگران بلاق» نشان می‌دهد که در یک سال گذشته در افغانستان زیر سلطه طالبان، دست‌کم ۲۲۲ نفر در پی حملات تروریستی در مکان‌های مرتبط با شیعیان و هزاره‌ها کشته شده‌اند. بر اساس این پژوهش، حدود دو میلیون شهروند هزاره و شیعه افغانستان در یک سال گذشته از ترس طالبان کشور را ترک کرده‌اند و از این تعداد، فقط شمار اندکی از طریق برنامه تخلیه نیروهای خارجی از افغانستان خارج شده‌اند.
در حالی که اختناق در رسانه‌ها و محدودیت شدید دسترسی به اطلاعات در افغانستان حتی دست سازمان‌های پژوهشی جهانی را نیز در افغانستان بسته است، شبکه تحلیلگران بلاق، که متشکل از پژوهشگران افغان است، به کمک منابع داخلی، پژوهش مفصلی در مورد وضعیت جامعه هزاره و شیعه افغانستان در یک سال سلطه طالبان بر این کشور تهیه کرده است.
این پژوهش نشان می‌دهد که در یک سال گذشته، طالبان شیعیان وهزاره‌های افغانستان را از همه سطوح اجتماعی و سیاسی حذف کرده‌اند و محدودیت‌های شدیدی بر امور فرهنگی و مذهبی آنان اعمال شده است. بنا بر یافته‌های این پژوهش، در یک سال گذشته، دست‌کم ۱۸ مورد حمله تروریستی مستقیم به مراکز شیعیان و هزاره‌ها همچون مدارس، مساجد، منازل مسکونی، و مسیرهای مسافربری منتهی به مناطق شیعه‌نشین رخ داده است؛ ۴۱ درصد این حملات در شهر کابل، ۱۷ درصد در شهر مزارشریف، ۱۱ درصد در شهر هرات و باقی در استان‌های قندوز، دایکندی، سرپل، سمنگان و غور صورت گرفته است.
مسئولیت بیشتر حملات (۵۶ درصد) را گروه داعش خراسان بر عهده گرفته است. بنا بر یافته‌های این پژوهش، ۱۷ درصد این حملات را طالبان انجام داده‌اند و عاملان ۲۲ درصد دیگر شناسایی نشده‌اند.
این گزارش به مهاجرت میلیونی هزاره‌ها و شیعیان افغانستان به‌دلیل ترس از انتقام‌جویی طالبان پرداخته است و دلیل آن را اقدام طالبان به سرکوب مستقیم مردم، بازداشت‌های خودسرانه، شکنجه و قتل افراد به جرم هزاره یا شیعه بودن عنوان می‌کند. همچنین تعطیلی اماکن فرهنگی هزاره‌ها، کوچ اجباری مردم هزاره از شهرستان‌های استان دایکندی، غزنی و هزاره‌جات، هجوم کولی‌ها (کوچی) به مناطق و املاک هزاره‌ها و ادعای مالکیت بر آن‌ها از عوامل فرار و مهاجرت هزاره‌ها و شیعیان افغانستان قلمداد می‌شوند.
در بخش دیگر این پژوهش، با ۱۲۴ نفر هزاره‌های ساکن ده استان کابل، غزنی، بامیان، پروان، بلخ، دایکندی، میدان وردک، هرات، قندهار و سرپل در مورد وضعیت اجتماعی و سیاسی هزاره‌ها مصاحبه شده است. نتایج این مصاحبه‌ها نشان می‌دهد که ۹۷.۶ درصد آن‌ها تصمیم دارند افغانستان را ترک کنند زیرا از ادامه زندگی در افغانستان هراس دارند. این افراد ساختار کنونی حاکمیت را پاسخگوی نیازهای مردم نمی‌دانند و خواهان تشکیل حکومتی فراگیرند که دارای نظام سیاسی پارلمانی غیرمتمرکز باشد. مصاحبه‌شوندگان در مجموع موافق‌اند که طالبان شیعیان و هزاره‌ها را در همه سطوح اجتماعی و سیاسی نادیده گرفته‌اند.
این پژوهش در حالی منتشر شد که در یک سال گذشته، طالبان علاوه بر اعمال فشار بر ساکنان مناطق هزاره‌نشین و وادار کردنشان به کوچ اجباری، فعالیت‌های فرهنگی و حتی متون و مناسک مذهبی آنان را از ساختارهای رسمی حذف کردند. طالبان تدریس فقه جعفری (شیعی) را از سرفصل درسی دانشکده الهیات دانشگاه بامیان حذف کردند و همچنین تعطیلی رسمی روز عاشورا را لغو کردند. با این حال، طالبان ادعای برقراری امنیت و عدالت در افغانستان را دارند و مخالفانشان را «باغیان» می‌خوانند.
نیلوفر لنگر
