بیش‌تر از ۱۵ قبیله هزاره به نام قوم در تذکره الکترونیک ثبت شده‌اند. معلوم نیست این قوم‌سازی به چه اساس و به درخواست چه کسانی صورت گرفته است؟ وقتی متوجه این قوم‌سازی بی‌اساس در تذکره الکترونیک شدم که دیدم نام قبیله ما نیز به نام قوم «نیک‌پی» ثبت شده است.
قبیله نیک‌پی در ولایت بغلان و کندز زنده‌گی می‌کند. افرادی که از قبیله نیک‌پی در بغلان زنده‌گی می‌کنند، اسماعیلی مذهب استند و افرادی که از این قبیله در کندز زنده‌گی می‌کنند، شیعه دوازده امامی و اسماعیلی استند. نیک‌پی یکی از قبیله‌های قوم هزاره است. همه خود را هزاره می‌دانند. هیچ عضوی از این قبیله ادعا ندارد که هزاره نیست. اما معلوم نیست که در تذکره الکترونیک به چه اساس و به درخواست چه کسانی قبیله هزاره نیک‌پی از قوم هزاره جدا و به نام قوم نیک‌پی ثبت شده است؟
حکومت باید پاسخ‌گوی این‌گونه قوم‌سازی جعلی خود باشد. نباید چنین بی‌اساس به قوم‌سازی بپردازد. موقعی دیدم نام قبیله ما به نام قوم ثبت شده است، کل فهرست اقوام تذکره الکترونیک را بررسی کردم. بنا به بررسی‌ای که من کردم، بیش‌تر از ۱۵ قبیله قوم هزاره در فهرست اقوام تذکره الکترونیک به نام اقوام مستقل ثبت شده‌اند. در هیچ سندی تاریخی و حکومتی‌ای از نیک‌پی، دای‌میرک، شیخ‌علی، تایمنی، کاوی، شیخ محمدیان، ابکه، آل‌بیگ، کُه‌گدای و… به نام قوم ذکر نشده است. این‌ها نام قبیله‌ها و طایفه‌های قوم هزاره استند. «شیخ‌علی» حتا نام قبیله نیست، نام محل است. این محل در غوربند قرار دارد. در این محل مردم هزاره زنده‌گی می‌کند. در موسیقی هزاره‌گی این بیت مشهور است: «یک‌اک یاری دَرُم از شیخ‌علیه/سر و گردن شی مانند پریه…». حتا شیخ‌علی که محل هزاره‌نشین است، به نام قوم ثبت شده است. کسانی که این قوم‌سازی‌های بی‌اساس را جعل کرده؛ نام قبیله را که پیدا نتوانسته، نام محل را نیز به نام قوم ثبت کرده‌اند.
اصولاً تشخیص قوم به دو اساس می‌تواند صورت بگیرد: یک) در اسناد تاریخی ذکر شده باشد، عملاً افراد آن قوم موجود باشد، در ضمن اجماع علمی نیز تأیید کند که این گروه یک قوم است. دو) اگر گروهی مدعی باشد که ما یک قوم مستقل استیم، اما نادیده گرفته شده‌ایم. ادعای این گروه پس از بررسی تأیید شود.
قبیله‌های هزاره‌ای که در تذکره الکترونیک به نام قوم ثبت شده‌اند، از این قبیله‌ها در اسناد تاریخی به نام قوم ذکر نشده است و افراد این قبیله‌ها نیز ادعا ندارند که ما قوم استیم. قبیله ما که نیک‌پی نام دارد و از قوم هزاره است، در هیچ‌کجایی ادعا نکرده که ما قوم استیم. در اسناد تاریخی و اسناد حکومتی نیز از نیک‌پی به نام قوم یاد نشده است. نیک‌پی در اسناد تاریخی، قبیله‌ای از هزاره دانسته شده است. در تاریخ هزارههای سید عسکر موسوی و در تاریخ هزارههای حاج کاظم یزدانی به نیک‌پی به عنوان قبیله‌ای از قوم هزاره اشاره شده است. در تذکره‌های پیش از تذکره الکترونیکی، قومیت ما هزاره ثبت شده است.
من در کل به چنین قوم‌سازی جعلی اعتراض دارم. اما از نشانی قبایل دیگر هزاره که به نام قوم ثبت شده‌اند، سخن نمی‌گویم، خود آن افراد قبایل هزاره یا در کل قوم هزاره باید به این قوم‌سازی جعلی اعتراض کنند. از نشانی قبیله نیک‌پی که یکی از قبیله‌های هزاره است، سخن می‌گویم و اعتراض می‌کنم: حکومت به چه اساس و به درخواست چه کسانی هویت قومی ما را جعل کرده است؟ هویت قومی حق شهروندی، اجتماعی، فرهنگی و بشری ما است؛ هیچ نهادی حق ندارد هویت قومی ما را جعل کند. بنابراین، حکومت باید پاسخ بدهد که چرا هویت قومی ما را جعل کرده است؟ سند این جعل چیست؟ چه کسی یا کسانی از حکومت درخواست کرده‌اند که قبیله هزاره نیک‌پی را به نام قوم نیک‌پی ثبت کند؟ اگر حکومت سندی دارد، سند خود را برون کند. اگر حکومت از طرف مردم نیک‌پی درخواستی دریافت کرده است که نیک‌پی را به نام قوم ثبت کند، نام این افراد و درخواست این افراد را نشان بدهد. در غیر آن، حکومت عملاً برای جعل هویت‌های قومی مقصر شناخته می‌شود و در برابر اقوام افغانستان پاسخ‌گو دانسته می‌شود.
در کل چنین جعل‌سازی‌های هویت قومی در سطح قومی و در سطح ملی درست نیست، موجب بحران و نزاع‌های اجتماعی، قومی و ملی می‌شود. کار حکومت باید در هر عرصه‌ای شفاف، واضح و علمی باشد. اگر قرار باشد کسی یا کسانی جعل هویتی و… می‌کنند، حکومت باید جلوی جعل‌کاران را بگیرد. متأسفانه دیده می‌شود که حکومت پیش از هر جعل‌کاری در جعل هویت‌های قومی پیش‌قدم شده است.
خواهش من این است که حکومت هویت قومی ما را جعل نکند. قبیله نیک‌پی یکی از قبیله‌های هزاره است. بنابراین، باید نام نیک‌پی به عنوان قوم از فهرست اقوام تذکره الکترونیک حذف شود. زیرا ثبت نیک‌پی به عنوان قوم، جعل هویت قومی است. نه تنها نام نیک‌پی، باید نام سایر قبیله‌هایی که به نام قوم ثبت شده‌اند، از فهرست نام اقوام تذکره الکترونیک حذف شوند؛ یا این‌که حکومت سند معتبری ارایه کند که به اساس این سند، گروهی را به عنوان قوم شناخته است.
