ولایت میدان وردک یکی از ولایات درجه سوم افغانستان است که در تشکیلات خود دارای نه ولسوالی مرکزبهسود، حصه اول بهسود، دایمیر داد، جلریز، نرخ، سیدآباد، چک، و میدان شهر) میباشد که ولسوالی های بهسود از جمله برنفوس ترین، صعب العبورترین و کلانترین ولسوالی های ولایت میدان وردک بوده که در غرب آن ولایت موقعیت دارد و همه ساکنین بومی این دو ولسوالی مردم هزاره میباشند که از سال های متمادی در این دو ولسوالی زندگی میکنند و برعلاوه این دو ولسوالی که تقریبا نصف نفوس ولایت میدان وردک را شکل میدهد در ولسوالی های دیمیرداد و جلریز نیز مردم هزاره زندگی میکنند.
حدود جغرافیایی
ولسوالی مرکز بهسود از شمال به ولایت باستانی بامیان از غرب به ولسوالی پنجاب، از جنوب به ولسوالی ناور و از شرق به ولسوالی حصه اول بهسود و ولسوالی حصه اول بهسود از غرب به ولسوالی مرکز بهسود، از شمال به ولسوالی شیخ علی و شیبر، از شمال شرق به ولسوالی سرخ پارسا، از جنوب به ولسوالی دایمیرداد و از شرق به ولسوالی جلریز محاد می باشند.
وضعیت اقتصادی و معیشتی
ولسوالی های بهسود در غرب این ولایت موقعیت دارد از جمله فقیر ترین ولسوالی های افغانستان به شمار میروند که اهالی آنها اکثراً مردم فقیر و زراعت پیشه اند که از طریق کشاورزی، دامداری و نگهداری حیوانات اهلی امرار معیشت میکنند و در یازده سال گذشته هم کمترین توجه در قسمت رشد و انکشاف نهادهای محلی، بالا بردن کیفیت و ظرفیت معارف و رشد اقتصادی مردم این دو ولسوالی نشده است در حالیکه در اکثریت ولسوالی های دور دست دیگر ولایات کار های قابل ملاحظه انجام شده ولی اهالی و مردم بهسود از هر گونه امکانات از جانب حکومت در طول سالها محروم مانده و در دوره جمهوریت نیز حکومت و جامعه جهانی توجه جدی برای حل مشکلات ساکنین این دو ولسوالی نکرده تا مردم بهسود در دهه دیموکراسی از جبر نا برابری ها و تعبیض ها در امان بمانند که متاسفانه در این دهه نیز مردم ما از هرگونه امکانات دولتی و جامعه بین المللی به دور مانده اند و از سوی دیگر هجوم مسلحانه کوچی همه سال در فصل بهار مخصوصاً در دوره امارت اسلامی چالشی بزرگتر از همه چالش ها است که سر راه مناطق دایمیرداد و ولسوالی های بهسود قرار داشته و ساکنین بومی این ولسوالی با آنها همه ساله پنجه نرم میکنند.
مرکز بهسود یکی از ولسوالیهای ولایت میدان وردک در خاور افغانستان است.
جمعیت آن در سال ۲۰۰۶ میلادی، ۴۳۲،۸۰۰ نفر اعلام شدهاست.
در اصل مردم بهسود ساکنان اصلی ولایات جنوب شرقی افغانستان هستند در ایام قدیم در ولایت ننگرهار میزیستهاند که اکنون هم یادگاران بیشماری در این ولایت به جاگذاشته اند که بزرگترین ان ولسوالی بهسود و پل بزرگ و تاریخی بهسود که در این ولایت هست میتوان نام برد.
در زمان حکومت عبدالرحمن سیاست قومی و قبیلهای رواج شدیدتری پیدا کرد و عبدالرحمان با کمک نزدیکان و متحدینش سعی در کنترل قدرت نمود تا جایی که دیگر اقوام ساکن در افغانستان را به شدت تمام سرکوب و از سرزمینشان متواری کرد تا قدرتشان را در کنترل داشتهباشد. بنابر همین سیاست مردم زراعت پیشه بهسود که در زمینهای حاصلخیز جلالآباد میزیستند را مجبور به کوچ اجباری و آنان را از زمینهایشان بیرون کردند.
مردم کنونی دو ولسوالی بهسود ولایت میدان وردک از نوادگان همان بابه بهسودی هستند که نام او بر پل تاریخی جلالآباد نیز گذاشته شدهاست.
بابه بهسود که اکثریت منابع تاریخی مردم هزارستان را نوادگان او میدانند مردی فهیم و بادرایت بود مردمش را به سوی کابل راهنمایی کرده و در آنجا ساکن میکند؛ که هماکنون در غرب کابل در دامنه های کوه قورق جویی به نام او یاد میشود آنها تا اواخر حکومت عبدالرحمن در کابل سکونت داشتند.
سیاست حکومت او در قبال اقوام دیگر بسیار ظالمانه بود او نتوانست مردم هزاره را در پایتخت تحمل کند و آنها را مجبور به ترک خانه و جایی آبای شان کرد مردم هزاره مجبور به ترک خانهایشان شدند و به ولایات دیگر پخش شدن و جمعیت عمده آنها به کوهدامنهای هیمالیا که معروفترین ان کوه بابا هستند کوچ کردند.
از سالهای قدیم مردم بهسود به کشاورزی آهنگری و نساجی مشغول بودند. آنها به شدت مردمانی آزادیخواه بودند بهطوریکه جرقه جنگهای زیادی علیه حکومتهای ظالم مرکزی را شروع و به اقساط نقاط مرکزی افغانستان کشاند و با روشنسازی دیگر اقوام ظلم و دیکتاتوری حکومتها را افشا ساختند.
65% از مردم این ولسوالی باسواد هستند بهطوریکه در سالهای جمهوریت یکی از پیشروترین جمعیت باسواد را درخود جاه داده هست. ۱۵٪ از راه یافتگان به کنکور سراسری از این دو ولسوالی بهسود بودند؛ که با تقدیر وزارت فرهنگ، حامد کرزی، کریم خلیلی و محمد محقق روبرو شدند.
مردم قهرمان پرور بهسود از دیر باز در مسائل سیاسی اشتراکی بالا داشتند بهطوریکه در همه اوقات زمانی رهبری سیاسی احزاب و مردم مظلوم هزاره را به عهده داشتند مردمان ولسوالی مرکز بهسود از فرهیختگان مردم هزاره نام برده شدهاست؛ و از بهسود به عنوان دیوار حائل و مدافع مردمان هزاره نام برده میشود. بهطوریکه هر سال در ایام اوایل تابستان درگیر با کوچیهای متجاوز هستند.
از صفحه صدای هزاره (Behsud_voice_Midan_Wardak)