قَوّغَک یک گیاه گلدار خوراکی است که در طب سنتی در سراسر جهان مورد استفاده بوده است. در ایران و شرق هند از گل قَوّغَک برای درمان مشکلات ادراری و بیماری‌های کبدی، تحریک اشتها و تقویت هضم استفاده می‌شد. قبایل بومی آمریکای شمالی نیز از قَوّغَک برای بیماری‌های مختلفی از جمله درد معده و گلودرد استفاده می‌کردند. در این مقاله، صحت این خواص گل قَوّغَک را بررسی می‌کنیم.
خواص دمنوش قَوّغَک
دمنوش‌ها یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌ها هستند که هر کدام فواید منحصر به فرد خود را دارند. دمنوش قَوّغَک نیز از این قاعده مستثنی نیست و در ادامه قصد داریم خواص آن را شرح دهیم.
یکی از راه‌های بهره‌مندی از خواص گل قَوّغَک ، نوشیدن دمنوش قَوّغَک است. اما اگر طرفدار دمنوش و زحمات دم کردنش نیستید، مکمل‌های حاوی قَوّغَک را به شما پیشنهاد می‌کنیم که لیست آن‌ها در پایین این مقاله موجود است.
طرز تهیه:
- دمنوش قَوّغَک با گل‌ها و برگ‌ها: گلبرگ‌ها و برگ‌ها را بشویید؛ سپس بگذارید 15 تا 20 دقیقه در آب داغ بماند تا دم بکشد.
- دمنوش قَوّغَک با ریشه‌ها: ریشه‌ها را خیلی خوب بشویید، به قطعات ریز خرد کنید و حدود دو ساعت در فر قرار دهید تا برشته شوند. 1 تا 2 قاشق چایخوری از آن را در آب داغ بریزید و حدود 10 دقیقه دم کنید. می‌توانید این نوشیدنی را به عنوان جایگزین قهوه میل کنید.
خواص قَوّغَک برای کبد چرب
برخی از مطالعات حیوانی نشان می‌دهد که عصاره قَوّغَک ممکن است از کبد در برابر برخی از آسیب‌ها و بیماری‌ها مانند آسیب کبدی ناشی از استامینوفن (AILI)، بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) و آسیب کبدی مرتبط با الکل محافظت کند.
به طور مثال، نتایج یک مطالعه روی موش‌های مبتلا به نارسایی کبدی نشان داد که عصاره ریشه قَوّغَک به جلوگیری از آسیب کبدی کمک می‌کند. سایر مطالعات حیوانی نشان داده‌اند که عصاره این گیاه ممکن است در کاهش چربی اضافی ذخیره شده در کبد و محافظت در برابر استرس اکسیداتیو موثر باشد. با این حال، تحقیقات انسانی برای اثبات این خواص گل قَوّغَک ، مورد نیاز است.
خاصیت آنتی اکسیدانی
قَوّغَک ها حاوی چندین نوع آنتی اکسیدان مختلف مانند بتاکاروتن و پلی فنول‌ها در سرتاسر ریشه‌ها، برگ‌ها و گل‌ها هستند. آنتی اکسیدان‌ها از بدن در برابر رادیکال‌های آزاد مخرب محافظت می‌کنند. استرس اکسیداتیو ناشی از این مولکول‌ها به سلول‌های بدن آسیب رسانده و باعث پیری زودرس می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که کاروتنوئیدها مانند بتاکاروتن نقش حیاتی در کاهش آسیب سلولی دارند. سطوح پایین استرس اکسیداتیو با کند شدن روند پیری سلولی و پیشگیری از بیماری‌های مرتبط با افزایش سن، مانند دیابت، زوال عقل و پوکی استخوان مرتبط است.
حفظ سلامت پوست، از خواص گل قَوّغَک
برخی تحقیقات نشان می‌دهد که قَوّغَک ممکن است در محافظت از پوست در برابر آسیب‌های ناشی از نور خورشید موثر باشد. اشعه ماوراء بنفش (UV) آسیب قابل توجهی به پوست وارد می‌کند و منجر به پیری پوست می‌شود.
مطالعه‌ای در سال 2015 روی سلول‌های پوست در یک لوله آزمایش، نشان داد که قَوّغَک می‌تواند تأثیر یک نوع نور مضر UV را کاهش دهد. محافظت از پوست در برابر آسیب اشعه ماوراء بنفش به طور بالقوه به جلوگیری از پیری زودرس کمک می‌کند. با این حال، برای تأیید این نتایج به انجام مطالعات روی انسان نیاز است.
کمک به کاهش وزن
طبق نتایج بعضی تحقیقات حیوانی، قَوّغَک می‌تواند به کاهش وزن کمک کند. پلی فنول‌های موجود در برگ قَوّغَک و عصاره آن، ممکن است در مدیریت چاقی مفید باشند. با این حال، شواهد قوی برای حمایت از این ادعا وجود ندارد.
خاصیت ضد التهابی
عصاره گل قَوّغَک ممکن است به کاهش التهاب در بدن کمک کند.
التهاب مزمن در بدن عامل بسیاری از مشکلات جدی از جمله سرطان، روماتیسم و بیماری‌های قلبی است. مصرف بیشتر مواد غذایی ضد التهاب، یکی از راه‌های پیشگیری از این بیماری‌ها است. طی مطالعات آزمایشگاهی، محققان اشاره کردند که مواد شیمیایی موجود در قَوّغَک ممکن است خواص ضد التهابی داشته باشند.
کاهش کلسترول، از خواص گل قَوّغَک
مطالعات روی حیوانات نشان داده است که برخی از ترکیبات زیست فعال موجود در عصاره ریشه و برگ‌های قَوّغَک از جمله برخی از پلی فنول‌ها مانند فلاونوئیدها و مشتقات هیدروکسی سینامیک اسید، ممکن است به کاهش سطح تری گلیسیرید و کلسترول خون کمک کنند؛ اما هنوز تحقیقات بیشتر در مورد انسان ضروری است. کاهش کلسترول یک گام مهم برای کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی است.
تنظیم قند خون
شیکوریک اسید و اسید کلروژنیک، دو ترکیب فعال زیستی در قَوّغَک هستند که ممکن است در کاهش سطح قند خون موثر باشند. مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی نشان می‌دهد که این ترکیبات ممکن است با کاهش مقاومت به انسولین و سطح گلوکز خون ناشتا به مدیریت دیابت نوع 2 کمک کنند. با این حال، برای ارائه هر گونه ادعای قطعی، تحقیقات بیشتری لازم است.
کنترل فشار خون
دیورتیک‌ها (ادرارآورها) اغلب برای کمک به کنترل فشار خون بالا استفاده می‌شوند. برگ‌های قَوّغَک منبع خوبی از پتاسیم هستند که آن را به یک دیورتیک طبیعی تبدیل می‌کند. رژیم غذایی غنی از پتاسیم ممکن است به کاهش فشار خون در افراد مبتلا به فشار خون بالا کمک کند.
کمک به هضم و درمان یبوست
در طب سنتی اغلب از خواص گل قَوّغَک برای درمان یبوست، تحریک اشتها و بهبود سلامت دستگاه گوارش استفاده می‌شود.
ریشه قَوّغَک منبع غنی فیبر پری بیوتیک اینولین است. افزایش مصرف فیبر، یبوست را کاهش می‌دهد و حرکت منظم غذا را در سیستم گوارشی تقویت می‌کند. همچنین بر اساس بررسی منتشر شده در سال 2022، محصولات مشتق‌شده از قَوّغَک ممکن است به دلیل خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی به پیشگیری از اختلالات گوارشی کمک کنند. با این حال، تحقیقات در مورد مزایای احتمالی قَوّغَک برای سلامت دستگاه گوارش در حال حاضر محدود است.
سخن پایانی
قَوّغَک حاوی انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی از جمله ویتامین‌های A، C و K و همچنین پتاسیم، آهن و کلسیم است. برگ، ریشه و گل قَوّغَک می‌تواند جزئی از یک رژیم غذایی سالم و مغذی باشد. این گیاه، قرن‌ها برای خواص دارویی آن مورد استفاده بوده و امروزه نیز در مکمل‌های خوراکی و به صورت دمنوش مصرف می‌شود. آیا شما تا به حال از این گیاه دارویی استفاده کرده‌اید؟
