دقیق ترین تاریخ هزاره/ هویت گم شده ائ ما

در نوشتار کنونی بر پایه‌ی اسنادِ به دست آمده از کاوش‌های علمیِ باستان شناسان نامدار جهان، به گذشته‌ی بسیار دورِ افغانستان‌ و نخستین زیستگاه‌های انسان عصر سنگی در این سرزمین باستانی، پرداخته شده است. آثاری به دست آمده ما را قادر می‌سازد تا در باره تاریخ چندین هزار ساله کشور خود پی‌ببریم. وهویت گم شده ای خودرا دریابیم .ثابت کنیم که تاربخ نویسان افغانستان وقلم بدستان دراین مرزوبوم تحت تاثر افراد خاص قرارداشته وقادربه نشرحقیت هانبوده. مهم‌ترین عناوینی که محورهای اساسی بحث را تشکیل می دهد.

افغانستان نخستین زیستگاه انسان

…………..

افغانستان کنونی طبق آثار و شواهد باستان شناسی از حدود ۳۰ تا ۵۰ هزار سال قبل مسکون بوده ، و انسان های اولیه ای که در این سر زمین سکنا گزیده بودند، درست مانند دیگر هم نوعان خویش، به تدریج از مرحله ء غار نشینی بیرون آمده ، به اهلی کردن حیوانات، و سپس اهلی کردن گیاهان آشنایی پیدا کرده اند ، و کاروان تکاملی شان بلا وقفه ادامه داشته و روز به روز هم بر تعداد و هم بر کیفیت دامداری و کشاورزی شان افزوده اند.

و به موازات این پیشرفت ها، در ساخت، ابداع و اختراع وسایل و ابزار تولیدی و داد و ستد و حرکت به سوی پیشرفت های جدید گام های محکم تری بر داشته اند، و با حفظ ده نشینی به مرور ایام با شهر نیشنی نیز آشنایی پیدا کرده اند، و شهر های بزرگ و کوچک بسیار ساختند، که اکثرا در طول زمان وبا بروز حوادث گوناگون و یا جنگ و در گیری های خونین از میان رفته اند. و بعضا فقط ویرانه هایی از آن ها به جا مانده است. و ما ازروی همان آثار و نشانه ها ، کم و بیش می توانیم ، از نحوه زندگی و پیشرفت هایی فکری، علمی، فرهنگی، هنری، اجتماعی، اقتصادی و… شان معلو ماتی به دست آوریم.

هر چند دانش باستان شناسی در افغانستان تا هنوز انکشاف چندانی نداشته ، و معما ها و مجهولات زیادی نا گشوده مانده است، اما امید وارم که در سایه تلاش نسل های جوان امروزی و آینده ، معما ها و نا همواری های کنونی و یا لا اقل بخشی از آنها مر تفع شود، و تاریخی تدوین و منتشر گردد ، که ارزش خواندن و مطالعه را داشته باشد و مجهولی بر مجهو لات مردم ما نیفزاید. ( ان شاء الله تعالی)

…………….

از آثار بدست آمده از خرابه های : ” مندیگگ” ( ناحیه ای در شمال قندهار ) ، تپه ده مراسی، اکرم قلعه هلمند، علی آباد قندوز، آق کوپروک، تپه فلول و ده هـا محله باستانی دیگر افغانستان، و همچنین از آثار مکشوف از ” هارا پا” ، ” مو هنجو دارو” در سند و پنجاب پاکستان، و ” شهرسوخته زابل” ( منطقه ای در حدود نوار مرزی بین ایران و افغانستان)، و آثار تازه مکشوفه از تمدن شگفت انگیز “جیرفت” و کرمان ایران، و به همین تر تیب از آثار به دست آمده از ” آلتین تیپه” ترکمنستان و قرا قرم ، و غیره به دست می آید که مردمان آسیای میانه و افغانسان کنونی و بخش هایی از شمال هند، و مملکت ” آ رتا ” ( ایران کنونی) در پنج هزار سال قبل، از جمعیت انبوه، بوده و ازنگاه پیشرفت و تمدن پا به پای ” سومر” و ” مصر” در حرکت بو دند. و بو میان ما قبل آریا در سه هزار سال قبل از میلاد تعدادی از فلزات از قبیل: طلا، نقره ، مس، و قلع را کشف کرده و از آنها انواع ابزار و وسایل زندگی و زیور آلات می ساختند ، و بسیار پیشتر از آن صنعت سفال سازی و نقاشی هایی که بر روی ظروف سفالی انجام دا ده اند، در نهایت تحسین و اعجاب است . و از مناطق باستانی غزنی ظروف سفالی ای به دست آمــده ، آن قدر پخته و مستحکم که د یواره آن به سنگ مصنوعی شباهت دارد.

تحقیقات باستان شناسی نشان می دهد که گندم حدود هشت هزارسال قبل از میلاد در برخی از نواحی بلخ کاشته می شده است و افغانستان آن روز گار در کشاورزی و ابزار کشت و زرع و استفاده از گاو آهن، حفر جوی آب، حفرکاریز، پختن خشت و ظروف سفالی، و همین طور در صنعت چرمگری، بافندگی، و کشف ماده تخمیری شیر ترش و خمیر مایه، و استخراج سنگ های قیمتی از جمله سنگ لاجورد از معادن بدخشان و داد ستد و صدور اموال تجارتی به مناطق دور دست، و ساختن انواع آلات و ابزار کار آمد، به پیشرفت های تحسین بر انگیزی نایل آ مده بود. از جمله نوعی خطی اختراع کرده بود اما خوانش و تعلیم آن عمو میت پیدا نکرده بود. ازخرابه های مو هنجو دارو و جیرفت خطوطی که برسفال حکاکی شده به دست آمده است، اما تا کنون خوانده نشده است.

با توجه به سکه های پیدا شده ، نقاشی های روی دیوارهای معبد و اطراف تندیس های بودا ، نقاشی های به جا مانده از زمان آخرین شاهان کوشانی و هم چنین شکل فیزیکی تندیس ها در بامیان می توان چنین نتیجه گرفت که ساکنان این منطقه تا حدود 2300 سال پیش دارای همان ترکیب فیزیکی چهره و صورت بوده اند که هزاره های امروز هستند . چهره مغولی ساکنان هزاره جات را میتوان مدت ها پیش از حمله چنگیز و امیر تیمور که ظهور آنها در صحنه تاریخی نسبتا جدید است ، جستجو کرد.یفتلی ها از سال 425-426 میلادی ، جانشینان امپراطوری کوشانیها نیز با همان ترکیب فیزیکی و چهره تعلق داشتند ، تاثیر یفتلی ها را تا زمان پیدایش کلمات ترکی در لهجه ی هزارگی می توان دنبال کرد.

” ژرفیریر” محقق فرانسوی نظریه اش این است که هزاره ها ساکنین اصلی این سرزمین می باشند و در زمان اسکندر مقدونی در ین محل زندگی می نمودند.

…………

برخی از دانشمندان داخلی و خارجی نیز در زمینه منشا بومی بودن هزاره ها به این باورند که هزاره ها یکی از قدیمی ترین ساکنان این منطقه هستند و نیاکان هزاره ها که بیش از 2300 سال پیش باز می گردد .گفته های انان بیانگر آن است که ساکنان هزاره جات امروزی دوهزارو سیصد سال قبل از میلاد بوده است.

…………..

اقوام هزاره یکی از گروپهای قومی و انتیکی درافغانستان اندکه دربرخی از اسناد از سوی مورخین و محققین وجه تسمه ی هزاره ها به این جهت به این نام مسمی شده اند بخاطر داشتن هزار نهر و رود و هزار دره و هزار کوه مرتفع نیز بکار رفته اند و میگویند که از هزاره جات هزار چشمه ی خوشگوار بیرون می آید وبعداز اسلام به جای آنها هزار مسجد و هزار منبر ساخته شده است . در ضمن در عصر سلاطین قدیم زابلستان مردم هزاره هرسال هزار سوار عوض مالیات به قشون شاهی آن زمان میدادند که وجه تسمیه ی هزاره شاید درین رابطه نیز باشد گرچه اهل ایران هزاره را بربری و مملکیت شان را ملک بربر گویند.

………………

بامیـــــان پــرس – یک نکته جدید در تعبیر کلمه هزاره

kabirtabish./-46

دیده می شود که هزاره ها هم خود و هم سرزمین خود را ازره می گویند. و جالب ترین نکته این که کلمه ازره در فرهنگ واژه های اوستا،کشتزار و چراگاه معنی شده است.

……….

گردیزی اصطلاح غرجه را،که در شاهنامه به عنوان نام قوم ساکن در غرجستان به کار رفته، به معنای کوه نشین به کاربرده است. کلمه هزاره را بابر شاه برای اولین بار در کتاب خاطرات خود یاد و سرزمین آنرا بنام هزاره جات یاد نموده است.

…………….

ازکتاب تواریخ خورشید جهان

……

جناب شیرمحمدخان صاحب مرحوم گنداپورابراهم زی چاپ مطبع اسلامیه لاهوربه اهتمام کرم بخش مهتمم ومالک مطبع سنه 1894ع مطابق 1311 هجری

مینویسد:

مجمل حال قوم هزاره که درکوهستان مابین کابل وهرات می مانند.

…….

بدانکه ازکتب معتبره سیروتواریخ ثابت است که قوم هزاره از نسل یافث ابن نوح علیه السلام است. اما دراینکه ازنسل تاتار یا نسل مغول است اختلاف کرده اند، چون هزاره خودرا از برادران مغل تصورمیکنند شاید ازفرزندان مغول باشند ابوالفضل این مردم را ازنسل اولاد فوج مانگو خان نبیره چنگیز خان گفته است لکین این قول اصلی ندارد.چرا که قبل ازعهد چنگیزخان این قوم الوسی کلان وخلقی بسیار بوده است .

ومصنف حیات افغانی که دراکثرحالات مطابعت روایت انریبل انفستن صاحب مورخ انگریزی وابوالقاسم هندوشاه مصنف تاریخ فرشته مینماید

روایت میکند که قوم هزاره از شاخ الوس چرگس است وچرگس قوم مشهور است ازترکان که درنوانح داغستان ملحق الحدود روس آباد اند فقط وبابرشاه درتصنیف خود بیان نموده اندکه مردم هزاره زبان مغل دارند مرادش بخوبی معلوم نمی شوند.

وترکمان قصبه هزاره مینویسد و توک دری راشامل هزاره کوهستانی می نمایدومی نگاردکه ترک واویماق درمیدان سکونت دارندبه قیاس نمی آید که درزبان شان اینقدرالفاظ ترکی چرا هستنداگرمغول یا چرگس هستندپس ترکی چرا نمی گویند وبه زبان فارسی چرا تکلم الخ…

وازاین سخن مستفاد شد که قبل از خروج افغان برغزنی ودیگراقطاع جنوبی هزاره نیز سیوای تاجک قابض بودندکه اوشان را افغان تدریجا طرف هزارستان کشیدند-

مؤلف حیات افغانی هزاره واویماق هردو را ازنسل ترخان تاتاری نوشته واین هردو قوم را از یک نسل قرار داده گفته است وقتیکه مسلمان شدند آنوقت علحیده شدند زیرا که ایماق سنی پخته وهزاره شیعه کته اند واین اختلاف مذهبی موجب افتراق قومی ایشان شدمیگوید عبدالضعیف مصنف رساله هذا که درودن هزاره ازنسل یافث بن نوح علیه السلام که تاتارومغول هردوفرزندان المجنه بن ترک بن یافث بن نوح علیه السلام وروس وثقلاب وچین وماچین .کارمی مثل ترک ازفرزندان حضرت یافث ودیگرتمامی اقوام ترکان تمامی ازنسل اولاد ترک بن یافث هیچ شک نیست.

………

کتاب تاریخ صنف هفتم(مضامین درسی مکاتب افغانستان) در درس پنجم صفحه سیزدهم مینویسد:

باستان شناسان درمنطقه باستانی مندیگگ واقع درشمال غرب شهرقندهار تحقیقات وحفاری های انجام دادند. درنتیجه این تحقیقات ثابت گردید که سه هزار سال قبل از میلاد جمعیت ها وباشندگان مندیگگ بنیاد تمدن راگذاشته بودند، که ثبوت تاریخ پنج هزارساله افغانستان میباشد.

درجریان حفریات آثار وافزارهای متعددی ازمندیگگ بدست آمد که نمایندگی ازمدنیت وسیع دراین ساحه باستانی مینماید.ساختمان های باشکوه کشف گردید که دارای صحن بزرگ ، دیواربلند بامواضع دفاعی واطاق های باسایز های مختلف ک نمایندگی ازقصرحاکمان مندیگگ ومرکزاداری آنها مینماید، علاوه برآن ذخیره گاه مواد غذایی خاصتا گندم ظروف متنوع گلی ، مسی ،برنزی باداشتن اشکال زیبا ، وسایل زینتی ومجسمه های گلی نیزدرجریان کاوشها بدست باستان شناسان فرانسوی ها کشف گردیده اند.

باشندگان مندیدیگگ با مدنیت های مجاور روابط متقابل داشتند، ازآثارکشف شده چنین برمی آیدکه مردمتن مندیگگ با مردمان انو و نماز گاه تپه (ترکمنستان) درحوزه شمال ، درغرب با مردمان تپه سیالک (ایران) ودرجنوب بامدنیت هرپه وموهنجودارو(هند) روابط کلتوری واقتصادی برقرارنموده بودند.

ساکنان اولی مندیگگ احتمالا 2500 سال قبل ازمیلاد این ساحه راترک گفته اند(درمناطق مرکزی افغانستان اطراف دریای هلمند وکوهای بابا درمغاره ها پناه بردند).

………….

درمورد عوامل ترک نمودن مندیگگ ویا تخلیه آن ازباشنده گان ازجانب دانشمندان دونظر ارایه شده است.

عده ای براین باورند که خشک سالی های پی در پی وپاین رفتن آب دریایی هلمند عامل مهم وبنیادی بود که باشند گان مندیگگ مجبور به ترک کردن آن شدند.

عده دیگرعوامل ترک نمودن وتخلیه مندیگگ را جنگ های ویران گری می دانند که مخالفین باشندگان مندیگگ برآنها پیروز شده وساحات محلات زیست مردمان را به آتش کشیده وآنهارا مجبور به ترک خانه وکاشانه شان نموده اند.

……

همین منبع صفحه 44 مینویسند:

مصری ها روابط تجارتی را با همسایگان خویش وسعت داده بودند، ثبوت این مطلب موجودیت سنگ های لاجوردی افغانستان درمصر است که سه هزارسال قبل از میلاد به آنجا رسیده است.

…….

همین منبع صفحه 15 درس ششم:

ورود آریائیان به سرزمین افغانستان درحدود 2500 سال قبل ازمیلاد تأید شده است. آرین ها خودرا اصیل وصاحب اخلاق نیکو می گفتند، درمورد سرزمین قبلی آنها معلومات موثق در دست نیست ،

آن چه روشن است ورود آریائیان درافغانستان قدیم از آن سوی دریای آموبه بخدی (بلخ) می باشد.

…………….

روند پیشرفت و تکاملی همچنان ادامه داشت، که ناگهان اتفاق عجیب و غیر مترقبه ای به و قوع پیوست و آن ورود مردمان تازه نفسی بود که از هزاران کیلو متر دور تر از آن سوی مرز ها قد م به این سر زمین نهادند، و خود شان را به نام ” آریایی” می خواندند . تازه واردان به مرور ایام همه دار و ندار صاحبان اصلی را به تملک در آوردند. بو میان در ابتدا با آغوش باز از آنان استقبال کردند و از نیروی کاری شان به نفع خویش استفاده میکردند، بعضا برای تنبیه و یا سرکو بی اقوام رقیب، جمعی از آنان را در کنار می گرفتند و یا داخل دار و دسته خویش می ساختند. تازه واردان همینکه احساس کردند، که از نظر تعداد نفرات و قدرت جنگی از بو میان پبشی گرفته اند، جنگ ها و در گیری های وحشتناک و خانمانسوزی به راه انداختند عده ای به سوی مناطق دشوار گذار و صعب العبور متواری شدند در میان جنگلرار ها پناه برده از انقراض کامل خویش جلو گیری به عمل آوردند.

باری، همان طورکه در اغلب جنگها و درگیری خونین میان کوچ نشینان و شهر و روستانشینان، برُد با کوچ نشینان است، در این در گیری ها نیز بُرد با کوچ نشینان آریایی بود. زیرا اینان چیزی برای باختن نداشتند. شیوه جنگی شان عمد تاً بدین طریق بود که قبل از حمله پار چه ها و لته ها را به مواد روغنی و احتراقی آغشته نموده ، برنوک نیزه ها محکم می بستند، سوار بر اسپان تیزپا، در تاریکی شب با فریاد و هلهله بالای شهرنشینان و رو ستانشینان حمله میکردند، و در اولین فرصت انبار های چوب، هیزم ، و انبار علوفه و مواد خوراکی بومیان را به آتش می کشیدند. بومیان تا بخود می آ مدند مهاجمین با سر عت باد به مقر اصلی خویش عقب نشینی کرده بود ند. عجیب است که عین همین تاکتیک در سال های اخیر در ولسوالی های بهسود و دایمیر داد توسط کوچی های مهاجم ، علیه هزاره ها به کار رفته است. طبق گزارش مردمی دسته هایی از کو چی های مسلح سوار بر اسپ ها، د ر تاریکی شب به قریه ها هجوم برده ، برای ۲۰ دقیقه یا کمتر و بیشتر تمام دهکده را زیر آتش آتش کلاشینکوف و راکت آرپی چی۷ قرار میدادند، مردم سراسیمه از خواب برخواسته ، همین که آماده دفاع می شدند ، مهاجمین خود را به قریه بعدی می رساندند و عین همان عمل را به کار می بردند. یکی از دو ستانم می گفت: یگ گروه از کوچی ها در یک شب ده دوازه تا از قریه های بین دره تنورتا قریه های دره آبدله ، و قریه های ساحه شرقی باد آسیا را با همین روش دچار وحشت و سراسیمگی کردند.

این تاکتیک در ابتدا وحشت زیادی بین مردم به وجود آورد، همه خیال میکردند در محاصره دشمن قرار گرفته اند، بعضی دست زن و بچه شان گرفته به طرف کابل متواری شدند. تا بالاخره مردم فهمیدند که مهاجمین میخواهند به همین طریق رعب و وحشت ایجاد کنند و منطقه را به تصرف آورند.

………….

آثار به دست آمده ازشهر سوخته ، مندیگگ، تپه ده مراسی و … بیانگر این حقیقت است که بسیاری از دهکده ها و شهرها بارها در طی آتش سوزی های هولناک به ویرا نه تبدیل شده است، مرد م چاره ای نداشتند جز آنکه از نو به دو باره سازی بپردازند ، بعضی از شهر ها حتا هفت مرتبه دچارحریق گردیده و لایه های خاکستر آنها قابل تشخیص و شمارش است.

از افسانه های به جای مانده بخصو ص داستان ضحاک مار دوش، میتوان نتیجه گرفت که جنگ و درگیری قرن ها ِ متمادی بین طرفین ادامه داشته است.

ضحاک به عنوان نماد مقاومت نزدیک به هزار سال علیه تازه واردان که به شدت میخواستند همه چیز را در تملگ بگیرند، به د فاع پرداخت. او حتا ماردوش پدر خویش را که پادشاه ، رعیت پرور و نیک نام بود و نسبت به تازه واردان آریایی نظر نیک و مساعد داشت، از تخت به زیرکشید و خود به سلطنت نشست.

ضحاک احتما لا ً یک شخص نبو ده ، شخص نمی تو اند هزارسال عمر کند، من گمان می کنم که ضحاک نام سلسله ای از پادشاهان بومی بوده که مدت هزارسال علیه پیشروی مهاجمین به مقا ومت پرداخته است.

به همین دلیل درشاهنامه و اوستا که به اصطلاح قلم در کف دشمن قرار داشته ، هرآن چه زشتی و پلیدی است به او نسبت داده است.

اکثر مورخین داخلی ,خارجی نیز تآیید مینمایدکه ” مردمان مرکزی افغانستان به نام کوشانی هاو یفتلی ها” نامیده می شدند.

ظاهرا اولین کسی که ادعا دارد که هزاره ها از بقایای سپاهیان مغول هست ابولفضل دکنی مورخ عصر اکبر شاه بوده است. اما تعداد کثیری از خاورشناسان داخلی و خارجی این نظریه را که هزاره ها ااز بقایا ی سپاهیان مغول میباشند را عموما رد کرده اند.گویند چنگز خان چندین بار خواست بالای غور وبامیان حمله کند. ولی سردی هوا وبرف باری مانع میشد. باالاخره نوبت آن رسید که به بامیان (شهر غلغله) حمله کند.

مردم بامیان که گروه متشکل از هزاره ها بودند که یکی از نواسه چنگیز خان بنام موتوگین پسر چغتای را پس از جنگ خونین بقتل رسانیدند. درین جنگ چنگیز خان خود به غضب آمده با لشکر جنگ دیده به قلعه حمله نمود. گویند تولای خان پسر چنگیز با سپا هش ازغرب بطرف بامیان و غور در حرکت شد. چنگیز خان پس از محاصره و هجوم سخت دروازه قلعه ی شهر غلغله را ازبین برده اولاً انسانها بعداً حیوانات ونباتات را ازبین برده پس از آن قلعه را به آتش کشید.”

علی اکبر تشیید درباره قدامت تشیع افغانستان می نویسد:هزاره ها بین سنوات 35تا 40 هجری در زمان خلافت حضرت علی (ع) جعده بن هبیره المخزومی که خواهر زاده آن حضرت میشد ، از طرف وی به حکومت خراسان منسوب شدوبه خاطر رفتار شایسته جعده مردم هزاره جات وغور از جان و دل به علی محبت می ورزیدند ومسلمان شده اند. در زمان معاویه و اخلافش دستور داده بودند تا در تمام منابر و مساجد به علی (ع) لعن و نفرین کند. اما تنها مردم هزاره جات وغور بودند که ازین دستور معاویه سر پیچی نمودند و هرگز حاضر نشدند به حضرت علی ناسزا بگو یند” سرسختی مردم هزاره وغور در برابر دستور ناروای معاویه در عین حال بر ایشان بسیار گران تمام شد و اینان به اتهام ارتداد درهم کوبیده شدند.

ابن اثیر یکی از محققان عرب می نویسد : در سال 45 حکم بن عمر از طرف بنی امیه به کو هستان غور لشکر کشید و مردم آن سامان را که مرتد شده بودند در هم کوبید.” بعد از زمان حضرت علی گستریش بیشتر مذهب شیعه در میان هزاره ها در زمان غازان خان و” دوران سلطنت دوتن از ایلخانان سلطان محمود غازان و سلطان محمد خدابنده نقطه عطفی در گسترش تشیع در میان هزاره افغانستان می باشد. غازان مغول فرمان روای وقت پس از تشرف به اسلام مذهب تشیع را انتخاب کرد و دستوردادکه در آغاز کلیه فرمانهای دولتی نام اهل بیت اطهار را بکار برند.”که در شیعه شدن مردم هزاره جات تاثیر فراوانی داشته است.

هزاره ها که در سراسر افغانستان پراکنده اند، پیروان مذاهب شیعه دوازده امامی، شیعۀ اسماعیلی و اهل سنت و جماعت در افغانستان میباشند هنگام ظهور اسلام در غرجستان یک حکومت محلی مستقل برقرار بود در سال۱۰۷هـ.ق/۷۲۴م اسدبن عبدالله القسری والی جدید خراسان به غرجستان لشکرکشید اما با نمرون حاکم غرجستان صلح کرد و نمرون مسلمان شد. ظاهرا استقلال حکام غرجستان تا مدتها باقی ماند. در زمان سامانیان زمامداران غرجستان از آن حکومت اطاعت می کردند و خراجگزار آنان بودندو پس از قدرت گرفتن محمود غزنوی، با او نیز از در دوستی درآمدند. مدتی غرجستان تحت سلطه سلطان غوریان سپس محمود غزنوی سپس سلطنت محمد خوارزم شاه و مغلان بوده است .

موقعیت هزاره جات:

هزاره جات در مرکز افغانستان کنونی واقع شده است . از طرف غرب به غور و دولتیار ، هرات ، از جنوب به قندهار و نواحی گرشک و توابع فراه ، از مشرق به غزنین ، کابل، قلات و از شمال به قطغن و بلخ محدود است. وسعت هزاره جات امروز شاید از 70 هزار کیلومتر مربع تجاوز نکند . هزاره جات در گذشته درحدود 200 هزار کیلومتر مربع وسعت داشته است مناطقی چون: بهسود مشرقی، خرد کابل، ارغنده، میدان شار،نرخ، جلریز،تکانه، تمام مناطق وردک ، بعضی از نقاط لوگر ، نقاطی از گردیز ، وزیرستان، زابل فعلی، قلات، مقر، شهر غزنی، قندهار، ارغنداب، خاک ریز، شاه مقصود،بست،گرشک هلمند و فراه، زمین داور، تمام ارزگان ، اجرستان،چوره، نقاطی از هرات،غوریان،قسمت هایی از باد غیس، قلعه نو،برخی از مناطق بدخشان و دره های پنجشیر محل سکونت هزاره ها بوده است که در تمام نقاط یاد شده شواهد تاریخی فراوانی از سکونت هزاره ها درین ساحات مشاهده میشوند .

امروزه قسمت اعظم هزاره ها در بخش مرکزی و کوهستانی افغانستان به سر می برند . این سرزمین کوهستانی ، ثروت عظیمی را در خود جای داده است ، چنانکه مهمترین معادن افغانستان مانند آهن،مس،گوگرد و زغال سنگ در هزاره جات قرار گرفته است. بزرگترین سلسله جبال هزاره جات که ستون فقرات آن را تشکیل می دهد کوههای بابا است . این کوهها در جهت غرب به سمت بامیان کشیده شده و تا 200 کیلومتر امتداد می یابد و از آن جا به سفید کوه ، سیاکوه و تربند ترکستان می پیونددهزاره جات یکی از سرد ترین مناطق افغانستان است، با زمستانهای طولانی که شش الی هفت ماه طول می کشد، اما در عین حال بعضی از سرسبز ترین نواحی کشور را داردکه مراتع فوق العاده ای فراهم آورده است متا سفانه وجود همین چرا گاهها دلیل تهاجمات متعدد کوچی های متجاوزبه این نواحی بوده است و بسیاری از رویداد های مصیبت بار و دردناک تاریخ افغانستان را با عث شده است.

اعمال تبعیض نژادی و مذهبی بیش از چند قرن است که تو سط رژیم های حاکم علیه مردم هزاره در افغا نستان به مرحله اجرا گذاشته می شود که در زمان امیر عبدالرحمن و امیر حبیب الله شدت بیشتری گرفت و در زمان نادرشاه و بعد ازان حاکمان وقت در صدد نابود کردن هویت و تاریخ مردم هزاره بودند ، که نمونه ی بارز آن را می توان در از بین بردن لوحه های قدیمی، سنگ قبرها، تراشیدن صورت بیشتر مجسمه ها و نقاشی هایی که از زمان های قدیم به یاد گار مانده اند، منفجر کردن بت های بودا در بامیان، توسط گروه طالبان وتحریف تاریخ در کتاب های تاریخی که بازتاب این اطلاعات نادرست را میتوان در کتابهای نویسندگان خارجی که اصلا به هزاره جات نیامده اند مشاهده نمود. منشا پیدایش هزاره ها قدیمی ترین ساکنان این منطقه هستند اما بر اثر سیاستهای دولتهای حاکم حدود هزاره جات در حال تغییر و تحول بوده و نمی توان به طور دقیق مرز معینی را برای سر زمین هزاره جات از لحاظ گذشته ی تاریخی مشخص کرد .

……………..

نتیجه گیری

نظربه شواهد بالا میتوان چنین مستفادشد

1. افغانستان سی الی پنجا هزارسال قبل مسکون بوده اند

2. گندم هشت هزارسال قبل درافغانستان قدیم کاشته شده اند

3. وجه تسمیه هزاره ها(ازره)درفرهنگ اوستا گشتزاروچراگاه معنی شده.

4. هزاره هاقدیمی ترین وباشندگان بومی درافغانستان هستند.

5. هزاره ها پیش ازمدنیت مندیگگ درین جغرافیا موجودبوده.

6. مدنیت مندیگگ را هزاره ها صاحب بودند.

7. هزاره ها قبل از آریائیان درین جا زندگی داشتند.

8. هزاره ها قبل ازحمله مغول وچنگیزساکن درافغانستان بودند وباچنگیزجنگیدند.

9. هزاره ها ازهیچ کشوروجغرافیا نیامده.

10. هزاره ها از اولاده مغول نبوده ومغول هم هزاره نیست.

11. هزاره ها به هیچ وجه اویماق نبوده واویماق هم هزاره نیست.

12. هزاره ترک نبوده وترک هم هزاره نیست.

۱۲. هزاره ها از اولاده یافث بن نوح علیه السلام است.

ساحل بهسودی